Pocenie się jako naturalny proces termoregulacyjny organizmu jest jednym z najważniejszych sposobów utraty ciepła przez organizm. Czasem jednak z różnych powodów aktywność gruczołów potowych ulega rozchwianiu, co prowadzi w efekcie do utrzymującej się nadmiernej potliwości, nazywanej hyperhydrosis. Nadpotliwość to dość powszechny problem – dotyczy ok 2 -3 % populacji, częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Z uwagi na to, że nie istnieją fizjologiczne normy ilości wydzielanego potu zwykle rozpoznanie choroby związanej z nadpotliwością oparte jest na subiektywnym odczuciu człowieka. Osoby z nadmierną potliwością wydzielają pot w ilości znacznie większej niż jest to potrzebne do kontrolowania temperatury ciała. Nadpotliwość utrudnia wykonywanie codziennych czynności i może być przyczyną kłopotliwych sytuacji w życiu zawodowym lub towarzyskim. Rozróżniamy nadmierną potliwość pierwotną niezwiązaną z żadną uchwytną przyczyną medyczną oraz nadpotliwość wtórną, będącą wynikiem różnych chorób przewlekłych takich jak: choroby endokrynologiczne (cukrzyca, nadczynność tarczycy), choroby nowotworowe, gruźlica, choroby neurologiczne czy zaburzenia psychogenne. Przypuszcza się, że połowę przypadków nadmiernej potliwości powodują predyspozycje genetyczne, lecz trudno to zjawisko jednomyślnie oceniać, gdyż dokładne przyczyny nadmiernej potliwości wciąż pozostają do końca nieznane.

OPIS ZABIEGU

Przed zabiegiem lekarz precyzyjnie określa obszar, na którym występuje nadpotliwość. W tym celu wykonuje się test jodowo-skrobiowy (próbę Minora). Określone miejsce jest smarowane jodyną, a następnie obsypywane skrobią – obszary z nadmierną potliwością ulegają zaciemnieniu, wskazując miejsca szczególnie rekomendowane do leczenia.

Zabieg polega na wstrzyknięciu małych objętości (po 0,1-0,2 ml) roztworu botuliny w kilkanaście miejsc oddalonych od siebie o ok 1 cm, pokrywając równomiernie okolicę obu pach, czy dłoni, czy stóp. Zabieg trwa ok. 30 min. i jest praktycznie bezbolesny. W celu zapewnienia pełnego komfortu, pacjentowi przed zabiegiem wykonuje się znieczulenie miejscowe.

Po podaniu do skóry preparatu toksyny botulinowej blokuje on działanie nerwów, które zaopatrują gruczoły wydzielania zewnętrznego przez co dochodzi do zablokowania wydzielania potu. Toksyna zaczyna działać po ok. 72 godz., pełny efekt terapii jest widoczny po 7-14 dniach i utrzymuje się średnio 6-12 miesięcy, a przy kolejnych kuracjach czas działania wydłuża się. Pacjent po zabiegu wraca natychmiast do pracy i codziennej aktywności. Redukcja wydzielania potu wynosi około 80%. Po ustaniu działania preparatu pocenie wraca do stanu przed terapią.

ZALECENIA POZABIEGOWE

Ze względu na znikomą inwazyjność zabiegu niwelowania nadpotliwości powrót do pełni sprawności jest szybki i prosty. Pacjent może powrócić do wykonywania codziennych czynności tuż po zabiegu. Przez dwa tygodnie odradza się nadwyrężać rąk w przypadku, gdy do kuracji poddawane były dłonie oraz unikać podnoszenia znacznych ciężarów powyżej wysokości głowy, gdy miejscem zabiegu były pachy. W okresie pierwszych 2 tygodni unikajmy spożywanie magnezu, który osłabia działanie toksyny botulinowej. Przez dobę po zabiegu unikamy alkoholu. W przypadku stosowania zabiegu na dłonie należy pamiętać, że jakiś czas po zabiegu będzie działać znieczulenie. Warto, zatem przybyć na zabieg z drugą osobą, która w początkowym czasie po zabiegu pomoże nam póki mamy odrętwiałe od znieczulenia dłonie.

PRZECIWSKAZANIA

• zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego (miastenia gravis, zespół Lamberta Eatona)
• nadwrażliwość na składniki preparatu (albuminy ludzkie)
• aktywne infekcje bakteryjne, wirusowe, grzybicze
• łuszczyca w fazie zapalnej w miejscu zabiegu
• nowotworowe i przednowotworowe zmiany skórne
• przerwanie ciągłości skóry w miejscu wykonywania zabiegu
• ciąża i okres karmienia piersią
• stany zapalne skóry
• stosowanie następujących leków lub okres do 1 tygodnia od ich odstawienia: aminoglikozydy (streptomycyna, gentamycyna, amikacyna, kanamycyna itp.), aminochinolony (chlorochina, hydroksychlorochina), D-penicylamina (Cuprenil), cyklosporyna, tubokuraryna, pankuronium, galamina, sukcynylocholina, linkomycyna, tetracyklina, polimyksyna.

MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Czasami obserwuje się miejscową bolesność, niewielki świąd ustępujący po kilku godzinach. Po zabiegach leczenia nadpotliwości obserwowano też czasem wyrównawcze pocenie innych okolic ciała mijające zwykle po kilku tygodniach.

Przy leczeniu nadpotliwości dłoni w kilka dni po zabiegu obserwowano przejściowe osłabienie siły mięśniowej, polegające na niemożności odwodzenia, zwłaszcza piątego palca, rzadziej kciuka i wykonania silnego uścisku dłoni. Te drobne objawy uboczne leczenia zupełnie nie przeszkadzały w wykonywaniu codziennych zajęć. Stan taki może okazać się jednak nie do zaakceptowania u osoby wykonującej manualne czynności precyzyjne np. pianisty, chirurga.